Nghe như cổ tích chuyện cậu bé Ali Ahmad Said Esber, con nhà
nông dân vùng Al Qassabina, miền tây nước Syria: từ chỗ nhà nghèo, không được tới
trường, sau có cơ hội đi học và đạt trình độ tiến sĩ; từ chỗ thuở nhỏ làm thơ gởi
các báo nhưng không bài nào được đăng, sau lại là người sáng lập một tạp chí
chuyên về thơ và trở thành “nhà thơ vĩ đại nhất còn sống của thế giới Ả Rập” với
bút danh Adonis.
Gần 70 năm sáng tác, Adonis đã xuất bản nhiều tập thơ giá trị,
viết bằng tiếng Ả Rập và được dịch sang nhiều thứ tiếng. Ngoài Giải thưởng Thơ
ca Quốc gia Lebanon (năm 1974), Adonis còn nhận được nhiều giải thưởng cao quý
của các nước Nga, Bỉ, Pháp, Thổ Nhĩ Kỳ, đáng kể nhất là giải thưởng mang tên
văn hào Goethe của nước Đức “về toàn bộ tác phẩm” của ông. Chỉ tiếc là giải
Nobel Văn học chưa lần nào xướng tên Adonis tuy đã nhiều lần được đề cử, sớm nhất
là từ năm 1988.
Đối với Adonis, sứ mệnh của thơ ca trước sau vẫn là: “Thơ ca làm cho cuộc sống trên trái đất này tốt
đẹp hơn, bớt phù phiếm, bớt khổ đau hơn”.
Nhà thơ Adonis
Vào một đêm trăng tròn
Hãy thử chăm chú nhìn lên thiên hà
Bạn sẽ thấy nó là dòng sông
Với đôi tay bạn là sông nhánh
Và khuôn ngực là cửa sông.
---
Hôm nay bầu trời đã viết bài thơ
Bằng màu mực trắng
Và gọi tên là tuyết.
---
Giấc mơ của bạn trẻ lại
trong khi bạn già đi
Giấc mơ lớn lên khi tiến bước
Về phía tuổi thơ.
---
Giấc mơ là con ngựa
Chở ta đến chốn xa
Mà không hề dịch chuyển.
---
Mây lang thang hoài cũng mệt
Nó ghé xuống con sông gần nhất
Để giặt áo
Mây vừa nhúng chân xuống nước
Thì chiếc áo rã tan
Và biến mất.
---
Bầu trời cũng khóc
Nhưng lau nước mắt
Bằng chiếc khăn quàng chân trời.
---
Khi cơn mệt đến
Gió trải tấm thảm không gian
Để nằm dài lên.
---
Làm sao diễn tả cho cây
Hương vị của trái
Cho chiếc cung
Công việc của sợi dây?
---
Như một bàn tay
Ánh sáng di chuyển
Trên thân thể của bóng
---
Ký ức - căn nhà khác của mình
Nơi bạn chỉ có thể bước vào
Với thân thể đã trở thành
Hoài niệm.
---
Hắn khoả thân kia rồi
Chỉ còn khoác lên người
Những lời nói.
---
Hắn đã đóng cửa
Chẳng phải để giam nhốt niềm vui
Mà để giải thoát nỗi sầu.
---
Những giấc mơ ban đêm là những sợi chỉ
Ta lấy để đan dệt
Những chiếc áo của ban ngày.
---
Trong bụi bặm tôi chạm vào
Những ngón tay của gió
Trong cơn gió tôi đọc ra
Chữ viết của bụi bặm.
---
Gió thuyết giảng sự lặng im
Tuy vẫn nói không ngưng nghỉ.
---
Cây thích hát những bài ca
Mà gió không nhớ ra được.
---
Có đôi khi
Mặt trời không thể rọi sáng em
Thế mà ngọn nến lại soi tỏ.
---
Tôi đứng trước gương soi
Không phải để nhìn mình
Mà chỉ để tin chắc
Người tôi đang thấy đó
Đúng thực là chính tôi.
---
Mỗi lần tôi tự vấn
Tôi xẻ thân làm đôi
Tôi và một câu hỏi
Câu hỏi tìm câu trả lời
Và tôi tìm câu hỏi khác.
---
Hy vọng có những ngón tay
Chỉ gom nhặt
Những cánh bướm lụi tàn.
---
Ánh sáng không tự vệ
Ánh sáng tấn công
Hoặc đầu hàng.
---
Mây có những tư tưởng
Tia chớp làm chúng bật ra
Cơn sấm chuyển chúng đi xa.
THÂN TRỌNG SƠN
dịch và giới thiệu
( Trích dịch từ "Chạm vào ánh sáng", bản tiếng Pháp
của Anne Wack Minkowski )