Trong
truyện ngắn Bông Hồng Vàng, nhà văn Nga Paustovsky kể chuyện anh thợ kim hoàn
khi quét dọn tiệm vàng đã giữ lại đất cát Bụi Quý, tích cóp trong một thời gian
dài cuối cùng đánh ra được một bông hồng bằng vàng ròng. Từ hình ảnh đó, ông
cho rằng, với người cầm bút, Bụi Quý chính là cát bụi trần gian, là muối của đất,
là hạnh phúc và khổ đau, là nụ cười và nước mắt của kiếp người. Nhà văn cũng phải
từng trải, góp nhặt, gạn lọc rồi chế tác ra bông hồng vàng - tác phẩm văn
chương.
Paustovsky
được đề cử giải Nobel văn học.
Công
việc của nhà văn nữ Svetlana Alexandrovna Alexievich có khác đôi chút - mà cũng
có thể là khác hẳn. Bà không có bụi quý để góp nhặt nên dùng những mảnh vụn của
một vụ nổ hạt nhân, loại phế liệu hoàn toàn không có chút giá trị gì, rồi với
tài thiên biến vạn hóa, tạo ra tác phẩm văn học có tầm vóc lớn.
Tác
phẩm “Tiếng Vọng Từ Chernobyl” của Svetlana A. Alexievich đoạt giải Nobel Văn học
năm 2015.
Công
việc của Lê Văn Trung lại có khác đôi chút so với Paustovsky và Alexievich. Chất
liệu của ông không hoàn toàn vô dụng cũng không phải là Bụi Quý. Ông dùng những
thứ cũ kỹ đã bị rêu phủ từ thiên thu vạn cổ. Những thứ như nước chảy hoa trôi,
thu sang lá vàng, sương khói mây trời; rồi nắng vàng, chiều xanh biếc, nguyệt rằm;
rồi cỏ cây, rơm rạ; rồi nắng phai, sương phai, tiếng thở dài… là những thứ đã
xuất hiện trong thi ca hàng trăm năm, ngàn năm cũng nên. Nó cũ đến mức tưởng chừng
chỉ chạm nhẹ vào là rã mục. Nhưng mà, từ gỗ mục mọc lên nấm quý, một thứ nấm
quý hiếm hơn cả Bụi Quý - chẳng hạn như nấm Truffle. Từ những con chữ với những
khái niệm cũ rích và sáo mòn, Lê Văn Trung đã dùng phép nhiệm mầu, tạo nên những
câu thơ mới mẻ, tươi tắn. Mà đẹp! Mà lạ! Đẹp diễm tuyệt. Lạ đến sững sờ!
Lê
Văn Trung chẳng đoạt được giải thưởng gì ngoài sự mến mộ của bạn đọc.
Ông
đã, rọi nắng xuân lên khu vườn cũ, thổi gió thanh tân buốt đại ngàn. Hồn ông mỏng
lắm, mỏng tựa trời xanh. Ông cầm giọt nắng như cầm giọt lệ. Ông quan sát tinh tế
Em thấy chăng những con chuồn ớt, khoe cái đa tình cuống quýt nhau. Ông say, cứ
ngỡ đời nghiêng ngả, ngờ đâu say từ hương tuyết trinh. Để rồi cuối cùng ông chỉ
là hạt sương vừa rơi vừa bay vừa lang thang.
Thu
Hoang Đường – Thơ Diễm Tuyệt
HỒN
TÔI CHIẾC LÁ VÀNG THU
Người
về ngồi giữa cơn đau
Máu loang ngực biếc lệ trào thiên thu
HIU
HẮT BUỒN NHƯ TIẾNG THỞ DÀI
Nắng
của chiều vàng hơn nắng mai
Tóc của người mềm hơn sương phai
Có đôi chim ngủ hoài trong lá
Không hiểu vì đâu cứ thở dài
HUYỀN
THOẠI
Trăng
rằm hay em trăng vừa xanh
Đêm nay ngồi uống trăng như rượu
TÌNH
THU
Xin
là thu tôi vàng như cơn mộng
Tôi vàng như màu mắt đắm trong sương
MƯA
TRONG TÔI
Mai
em về vẽ tình lên sương
Dìu nhau vùi đắm mộng thiên đường
Hạnh
Phúc – Tê Điếng
Lệ
cũng thơm lừng môi ái ân
Ta đang say ngất rượu trăng vàng
(Thơ,
Hoa và Em)
Cho
men rượu thắm nồng cơn mộng
Cho
ta say từ rượu ái ân
(Xin
Uống Cho Nồng Rượu Ái Ân)
Em hỡi!
Nắng hồn tôi là mật
Là trăm năm ướp cuộc tình người
Hãy
ướp vào thơ từng giọt nắng
Cho
vẹn cho tròn với nợ duyên
(Ôi
Nắng Hồn Tôi Là Rượu Ngọt)
Đêm
rất tinh tuyền đêm ngát hương
Này
em nhẹ mở cửa thiên đường
Cho đêm mộng vỡ nghìn cơn khát
Cho
tình đau tê từng đốt xương
(Diệu
Ngôn)
Đầm
Huyết Lệ - Ngời Khát Vọng
Mai
kia góc biển chân trời lạ
Có
xót xa thơ giạt cuối ghềnh
... ..
Em sẽ
thấy màu thơ rướm máu
Thiên
thu chảy mãi giọt thơ sàu
(Thơ,
Em và Tôi)
Em ướp
tàn phai vào viễn mộng
Ta uống
tàn phai mà buốt lòng
(Rượu
Nào Chảy Mãi Chiếc Ly Không)
Cho
tôi uống vẹn dòng tinh khôi ấy
Tôi
ôm ghì khát vọng đóa nguyên xuân
(Thắp
Nắng)
Lòng
cháy khát những mùa sương ảo mộng
Lòng
cháy khát thuở tình phơi áo mỏng
(Câu
Thơ Còn Úa Mùi Hương Cũ)
Chỉ
Còn Lại Thơ - Còn Mãi Một Công Án
Chúa
chẳng thể
Ta
cũng đành không thể
Ngăn
dòng sông mà không vỡ đôi bờ
Chúa
không thể
Dù ơn người
Tận
Thế
Chỉ
còn thơ, vĩnh viễn một hồn thơ
(Chỉ
Còn Lại Thơ)
Thao
Thiết Xiết Bao – Bền Bỉ Xiết Bao!
Từ
hai câu thơ viết trên vách tường của căn phòng Khu Sáu Qui Nhơn đến hai thi phẩm
CÁT BỤI PHẬN NGƯỜI, BI KHÚC và bây giờ là THU HOANG ĐƯỜNG, chặng đường ấy dài
ngót năm mươi năm. Vậy là, suốt nửa thế kỷ qua, thi nhân Lê Văn Trung đã nuôi,
đã gìn giữ, đã không ngừng hun đúc ngọn lửa sáng tạo của riêng mình. Ngọn lửa ấy
thao thiết xiết bao mà cũng bền bỉ xiết bao!
Ganh
và Ghen!
Thông
thường, khi viết về một bài thơ, một tập thơ, ngoài việc muốn chia sẻ những cảm
xúc thẩm mỹ với bạn đọc, còn có sự quý mến, trân trọng đối với tác giả, thi
nhân. Tôi có đủ các thứ vừa kể và còn kèm theo sự ganh tị. Nói thêm - Đệ Nhất
tài tử, thi nhân Lê Văn Trung làm thơ, tôi viết truyện, nước sông không đụng nước
giếng, nên ganh tị mà không dám ganh tài.
Trước
tiên, khi mới cầm tập thơ do Thư Ấn Quán xuất bản, xem lướt qua, thấy nhóm thực
hiện có: Trần Hoài Thư trình bày bìa, kỹ thuật, viết lời giới thiệu; Phạm Văn
Nhàn dàn trang, viết lời kết-phụ trang; Tô Thẩm Huy sửa bản in, viết Lời Tựa. Cả
ba đều có trình độ chuyên nghiệp cao, làm việc nghiêm túc, cẩn trọng. Đây là điều
mà bấy lâu nay tôi vẫn hằng ao ước cho tác phẩm của mình, mà không dám nói ra.
Do vậy mà có sự ganh tị.
Tiếp
sau, nội bốn chữ Đệ Nhất tài tử thôi, cũng đủ gây sự thèm thuồng, mặc dù ông Tô
Thẩm Huy gọi như vậy là đúng người, đúng việc, đúng sự vật.
Sau
cùng nhưng quan trọng nhất: Ông Tô Thẩm Huy viết LỜI TỰA hay tuyệt. Nói vậy, có
người sẽ hỏi, hay tuyệt mà hay chỗ nào, hay làm sao? Xin được trả lời, làm sao
biết được chỗ nào, chỉ biết chắc chắn một điều là ông Tô đã thẩm thấu được thơ
Lê Văn Trung với những cảm xúc tràn đầy nhất, mới mẻ thanh tân nhất. Biết đâu
là khoảnh khắc, biết đâu là trăm năm! Ông đọc thơ mà “như nghe thấy có tiếng người
con gái đang nức nở nghẹn ngào những giọt lệ hạnh phúc, mà rụt rè, rạo rực nâng
niu, không dám lau giọt lệ đang đọng trên môi. Hình như tôi nghe thấy tiếng ngực
ai đang dập dồn, xao xuyến…” Ông đã đào sâu các tầng ẩn ngữ, nhìn thấu tâm can
ruột gan xương cốt, sờ mó tận mạch nguồn của DÒNG TINH KHÔI ẤY. Thú thật, tôi
ghen cả với ông Tô. Như “hai ông lấy một bà”, tôi ghen vì ông Tô đã “ăn nằm” vớí
Dòng Tinh Khôi Ấy trước tôi. Tôi chỉ là kẻ đến sau. Đến sau mà vì quá yêu nên
ghen ngược. Mà biết đâu chừng, chẳng những ghen ngược mà còn “giựt” luôn, dành
trọn, ấp ủ trọn nguồn thơ dễm tuyệt ấy của THU HOANG ĐƯỜNG!
NGUYỄN ÂU HỒNG
Oregon, tháng 3.2018