Trong ảnh: nhà thơ Pablo Neruda (1904-1973)
Bạn
sẽ hỏi: đâu rồi những đoá tử đinh hương
Đâu
những thứ siêu hình tẩm hoa á phiện
Đâu
cơn mưa liên tục đập vào chữ nghĩa
Lấp đầy
chúng với khe hở và chim muông?
Này đây,
tôi sẽ kể hết bạn nghe.
Tôi
sống ở ngoại ô
Thủ
đô Madrid, với chuông,
Với đồng
hồ và cây cối.
Từ nơi
đây có thể nhìn thấy
Khuôn
mặt khô của vương quốc Castilla
Như một
đại dương bằng da.
Nhà tôi
được mệnh danh
Căn
nhà hoa, vì khắp cả bốn phía
Hoa
phong lữ nở rộ,
Một
căn nhà xinh xắn,
Có chó
và trẻ con.
Có nhớ
không, Raoul?
Còn
nhớ chứ, Rafael?
Federica nữa, hẳn là vẫn nhớ,
Dưới
lòng đất sâu?
Có nhớ
không, từ trên ban công
Nắng
tháng sáu đem hoa về ngập tràn môi bạn?
Nhớ không,
những người anh em của tôi?
Thuở
ấy, mọi thứ đều là tiếng ồn ã,
Vị mặn
của hàng hoá,
Bánh
mì chất đống hổn hển thở
Những
kệ hàng nơi xóm chợ Arguelles với
bức tượng
Tựa
bình mực khô giữa lớp cá
Dầu
chảy vào những chiếc thìa
Tiếng
chân bước, tiếng đập tay
Vang
rền trên phố,
Những
mét, những lít, đơn vị chính xác
Đo đếm
kích tấc cuộc đời,
Cá tươi
xếp từng lớp chồng chất,
Trên
những mái nhà trong nắng lạnh,
Chiếc
chong chóng gió uể oải xoay
Khoai
tây ngồn ngộn trắng ngà
Cà chua
lớp lớp như từng đợt sóng biển xa.
Nhưng
rồi một sớm mai tất cả bùng cháy
Một
sớm mai ngọn lửa cuồng
Ngoạm
hết mặt đất
Tàn
sát mọi sinh linh,
Từ buổi
ấy lửa cháy
Từ buổi
ấy súng rền
Từ buổi
ấy máu rơi.
Bọn
cướp với máy bay và lính dữ
Bọn
cướp với nhẫn vàng và gái đẹp
Bọn
cướp với áo thụng đen vung vãi lời ban phước
Từ trời
cao ập xuống giết trẻ con
Máu
trẻ thơ loang đổ trên đường
Chảy
thầm lặng như máu trẻ thơ.
Này
lũ sài lang mà ngay cả sài lang còn khinh miệt
Loài
đá mà ngay cỏ gai cắn vào cũng muốn nhổ ra
Giống
rắn độc mà ngay cả rắn độc cũng kinh tởm!
Đối
mặt với chúng bây ta đã thấy
Máu
Tây Ban Nha trào lên như ngọn triều
Nhấn
chìm chúng bây trong cơn sóng
Của
lòng tự hào và của những lưỡi dao.
Hỡi
lũ tướng tá bội phản
Hãy
nhìn căn nhà của ta đổ nát
Hãy
nhìn đất nước Tây Ban Nha tan hoang,
Từ mỗi
ngôi nhà, thép lửa sẽ ngập tràn
Thay
vì hoa,
Từ mỗi
ngóc ngách của quê hương
Tây
Ban Nha sẽ trổi dậy
Và từ
mỗi xác trẻ thơ một họng súng chĩa ra từ đôi mắt
Từ mỗi
tội ác viên đạn sẽ nảy ra
Ghim
vào tim bọn bây.
Bạn
sẽ hỏi: sao thơ anh không nhắc tới
Những
giấc mơ và những bông hoa
Những
ngọn hoả sơn hùng vĩ trên quê hương!
Hãy đến
đây nhìn máu đổ trên đường
Hãy đến
đây nhìn
Máu đổ
trên đường,
Hãy đến
đây nhìn máu đổ
Trên
đường.
PABLO NERUDA
THÂN TRỌNG SƠN dịch
____________________
Pablo Neruda (1904–1973), tên thật
Neftalí Ricardo Reyes Basoalto, , nhà thơ, nhà hoạt động chính trị, nhà ngoại
giao, người Chi-lê. Ông được trao giải Nobel văn học năm 1971. Có lẽ ông là nhà
thơ quan trọng nhất của thế kỷ 20 ở Châu Mỹ La Tinh.