Phạm Cao Hoàng
CHU TRẦM
NGUYÊN MINH,
tác giả bài thơ “Lời Tình Buồn”
Nhà thơ Chu Trầm
Nguyên Minh lúc còn trẻ (Ảnh tư liệu Phạm Cao Hoàng)
Cuối
thập niên 1960, những tình khúc lãng mạn của Vũ Thành An xuất
hiện ở miền nam như một luồng gió mới, được nhiều người yêu
thích, nhất là giới sinh viên học sinh, trí thức và quân đội… Nhạc Vũ Thành
An sang trọng, nhẹ nhàng, dễ đi vào lòng người, gần gũi với tâm trạng của tuổi
trẻ lúc bấy giờ: buồn vì chiến tranh , sợ hãi vì phải đối mặt với
những hiểm nguy, đau khổ vì chia ly, mất mát. Ngoài những bài không tên
và những tình khúc do ông tự viết nhạc và lời, Vũ Thành An còn có một ít
ca khúc phổ từ thơ. Một trong nhừng ca khúc
phổ từ thơ rất thành công của ông là bài LỜI TÌNH BUỒN.
LỜI
TÌNH BUỒN là bài hát mà trước 1975 những người yêu nhạc ai cũng đã
từng nghe qua ít nhất một lần. Anh đi rồi còn ai vuốt tóc. Lời
tình thơm sách vở học trò. Đêm xuống rồi em buồn không hở? Trời sa
mù tầm tay với âu lo.
Bài
hát ra đời năm 1967, cho đến nay đã được hơn 50 năm. Trong hơn 50 năm đó, LỜI
TÌNH BUỒN đã được nhiều ca sĩ nổi tiếng thu âm và trình diễn, trong đó
có những ca sĩ hàng đầu như Khánh Ly, Tuấn Ngọc, Ngọc Lan, Khánh Hà, Duy
Quang, Họa Mi, Bằng Kiều… Khi nhắc tới bài hát này, người ta thường nhắc đến
nhạc sĩ Vũ Thành An, ít nhắc đến tên tác giả của bài thơ đã được
phổ nhạc là CHU TRẦM NGUYÊN MINH, mặc dù trên bản nhạc khi in ra
hay băng đĩa khi phát hành đều có ghi rõ: thơ Chu Trầm Nguyên
Minh. Có thể do Vũ Thành An thường tự viết lời cho nhạc của
ông nên nhiều người nghĩ bài hát này cũng vậy.
Nhà
thơ Chu Trầm Nguyên Minh tên thật Phạm Minh Tâm, sinh năm 1943 tại Bình
Thuận. Ông đã trải qua một thời tuổi thơ đầy bất hạnh. Cha ông đi
kháng chiến, thỉnh thoảng mới tạt về thăm nhà. Ở nhà,
chỉ còn lại người mẹ tảo tần nuôi dưỡng 5 người con: Phạm Minh Tâm,
ba người chị, và một cậu em trai. Gia đình ông có một căn nhà gạch chắc chắn,
nhưng cha ông quyết định đập bỏ, vì “nhà kiên cố quân Pháp sẽ lấy
để làm đồn bót, thà đập đi còn hơn”. Sau đó, mẹ ông đưa các con
vào sống trong khu tam giác Phan Thiết – Ma Lâm – Mưòng Mán. Đây là vùng “xôi
đậu”, thuộc khu “oanh kích tự do”, và em trai ông đã
chết ở nơi này vì một quả đạn mọt-chê. Đầu năm 1953, Pháp
mở cuộc càn quét dữ dội vào khu Tam Giác. Cả cha lẫn
mẹ của ông đều bị giết trong cuộc càn quét này.
Cha
mẹ không còn, nhà cửa không còn, mấy chị em cùng một
số người khác kéo nhau vào khu rừng Đá Bàn giáp ranh với Lâm Đồng,
sống trong bụi cây như người rừng. Khu rừng này cây cối âm u, rắn rết
rất nhiều. Một ngày kia ông bị rắn độc cắn, suýt bỏ mạng trong
rừng. Mấy chị em sợ quá, không dám ở đó nữa. Đầu năm
1954, bốn chị em về Phan Thiết, chia ra mỗi người sống
nhờ vào một người bà con. Lúc đầu, Phạm Minh Tâm ở với
người cậu, sau chuyển sang ở với người chú ở Phú Bình,
rồi bắt đầu đi học bậc trung học ở trường Phan Bội Châu (Phan
Thiết). Chỗ ông ở cách trường khoảng 7 cây số, không có xe
đạp, hàng ngày ông phải đi bộ đến trường. Đôi chân thì nhỏ, trường thì
xa, hầu như ngày nào ông cũng phải chạy mới kịp giờ học. Gia đình
tan nát vì chiến tranh, mồ côi cha mẹ sớm, sống nhờ vào người
chú, ông có những nỗi buồn riêng, và chính những nỗi buồn này đã tạo ra
nhiều cảm xúc, đưa ông vào con đường thi ca . Học hành trong một điều kiện
hết sức khó khăn như vậy, nhưng với ý chí sắt đá và lòng kiên nhẫn, ông
đã vượt qua khó khăn, theo đuổi ngành sư phạm, ra trường 1965, và được
bổ nhiệm về dạy Toán tại một trường trung học ở Phan
Rang. Cũng từ đây, nhiều người biết đến Chu Trầm Nguyên Minh với những
bài thơ xuất hiện đều đặn trên các tạp chí văn học ở Sài Gòn:
VĂN, VĂN HỌC, Ý THỨC…
Năm
1967, cường độ cuộc chiến gia tăng, nhiều giáo chức được gọi nhập
ngũ. Chu Trầm Nguyên Minh nằm trong số đó. Ông nhập ngũ khóa 25
Thủ Đức,cùng khóa với nhạc sĩ Vũ Thành An. Chuyện nhập ngũ lại
trở thành cái “duyên văn nghệ”, và bài hát LỜI TÌNH BUỒN
(thơ Chu Trầm Nguyên Minh, nhạc Vũ Thành An) đã được Vũ Thành An
viết vào năm đó. Điều đáng chú ý là tự thân bài thơ này đã là một
bài thơ hay, lời bài thơ rất thật, chất nhạc đã có sẵn trong bài
thơ, nên Vũ Thành An dễ dàng chuyển thành một trong những tình khúc hay
nhất trong hơn 50 năm qua.
Chu
Trầm Nguyên Minh qua đời vào ngày 19.2.2014 tại Sài Gòn.
PHẠM
CAO HOÀNG
Viết theo lời kể của nhà thơ Chu Trầm Nguyên Minh. Viết lần đầu (2012) - Bổ sung, chỉnh sửa (2019)
Bấm vào ảnh dưới
đây nghe Duy Quang trình bày ca khúc
LỜI TÌNH BUỒN
 |
