Sunday, August 8, 2021

2106. CHÂN DUNG THƠ MIỀN NAM : 1955-1975 THÀNH TÔN Nguyễn Thanh Châu sưu tầm và giới thiệu



 

TIỂU SỬ:


Tên thật: LÊ THÀNH TÔN

Nơi sinh: Quảng Nam

Năm sinh: 9/9/1943

Hiện định cư tại tiểu bang California, Mỹ.

 

TÁC PHẨM:

Thắp Tình, thơ 1969

 

Trước khi xuất bản thi tập độc nhất Thắp Tình năm 1969, THÀNH TÔN đã được biết đến qua những bài thơ đăng trên các tập san BÁCH KHOA, VĂN HỌC, VẤN ĐỀ… Thơ ông hàm chứa nỗi khắc khoải không nguôi đến cuộc hiện sinh. Những tra vấn về bản thân, tha nhân tạo nên một không khí u uất, nặng nề cho tâm thức lẫn đời sống.

 

tôi rờ khắp châu thân rồi tự hỏi

có tay chân mặt mũi cũng tình cờ

ở trong đó âm thầm vang tiếng gõ

và máu hồng chắc cũng hư vô

 

tôi tra gạn tôi như cuộc chiến

không lý do trên số phận con người

 

Một điểm đáng nói đến nhất của THÀNH TÔN là sự nổ lực cách tân trong thơ lục bát. Gần với cung cách của CUNG TRẦM TƯỞNG, VIÊN LINH; ông đã sử dụng từ ngữ rất ấn tượng tạo sự mới lạ có tính siêu hình trong những thi ảnh.

 

Quẩn quanh tháng tận năm cùng

Hai vai cát bụi trùng trùng diệt sinh

Về đâu quỷ dữ thần linh

Nửa thân bay bổng nửa mình trì lôi

Tay không vòng giáp thân gù

Cõi này gió võng mưa dù mộ ôi

Kiếp nào thẩm thấu khuya tôi

Má nheo mật lệ xẻ bồi tượng khô

 

Hiện ông định cư tại tiểu bang California, Mỹ theo chương trình H.O từ năm 1997 và không thấy sáng tác gì thêm nữa.


Nhà thơ Thành Tôn

 

TRÍCH THƠ:

 

CÚI XUỐNG

 

nhặt thưa tiếng động con tiền

âm dương chén lật quẻ hiền thầy coi

nghĩ mình con một hiếm hoi

tuổi mang tên ngựa có mòi cong lưng

 

đứng đi hung hãn thú rừng

đêm thu bóng lạ hồn rưng máu đào

đầm đầm cát bụi chiêm bao

mặt chai mày sạn lạ nào bóng đi

 

đã qua mấy chặng rầu rì

thân con ngựa chứng không vì yên cương

tới lui dồn thế chân tường

thu tay trợn mắt mở đường tồn sinh

 

trầy da tróc vảy lạ hình

uốn lưng ngửa mặt nỗi mình một mai

tư phong thân ngựa mặt dài

bốn chân biểu diễn đặc tài cong lưng

 

Tập san VẤN ĐỀ số 15

 

 

MIỀN CƯ NGỤ


1.

bước chân đuổi theo cùng ngày tháng

con đường vòng không dẫn đến đâu

muốn soi mặt mình gương đã rạn

tôi trở về tôi như vực sâu


tôi thỏa thuận xác thân miền cư ngụ

nhận sống đời như chuyện đã đành

cha mẹ anh em cùng ngôn ngữ

trao đổi nhau như dĩ nhiên


2.

kể từ đó đứng ngồi cho phải phép

vô lẽ nằm khi thiên hạ đi

cũng có lúc tưởng mình lộn kiếp

nhìn tay chân mặt mũi nghĩ hơi kỳ


đặt câu hỏi cho từng người đã gặp

nhưng lạ thay, bị từ chối cảm thông

nên trở về tôi thằng lạ mặt

trở về tôi cùng một chiếc gông


làm kẻ lưu vong trên thân xác

có đứng đi đâu ý định riêng

phải sống là đầu hàng cái chết

sao tranh dành nhau một miếng ăn


3.

bây giờ tôi như kẻ tử thương

ném cái nhìn tật nguyền lên thân thể

tay có cụt tôi ôm em bằng môi

chân có què tôi đi bằng hai vế


đến trăm tuổi đời, tôi ngã xuống

sống đã khôn thì thác phải thiêng

thôi gỉã từ anh em nó về đất


tôi rời tôi như một chiếc tên 

 

Thi tập Thắp Tình



CUỘC ĐUỔI BẮT

 

Tôi chóng mặt đi theo chiều trôn ốc

Va vào đâu dội lại số phận buồn

Tay thủ thế lăn từng vòng ảo tưởng

Mặt mày tôi lem luốc nỗi bi thương

 

Thử đứng lại nhưng dòng sông vẫn chảy

Tôi buông tôi theo triều lũ xa bờ

Mặt xây xẩm tay ngoằn ngoèo mất dạy

Ðấm đá tôi và cấu xé thơ

 

Tôi xa lạ như tháng ngày cuốn hút

Tách khỏi tôi vào đứng lại nhìn

Mặt vuông vức, tóc đen niềm cốt nhục

Ðá vào tôi con vụ đảo điên

 

Tôi lấy trớn để thăng bằng lại

Nhưng quẩn quanh sơ ý vấp luôn luôn

Trò chơi cũ không gây thêm hào hứng

Tôi ngọt ngào như vết thương

 

Ðể kiếm sống kéo lê đời ảo thuật

Khán giả ngoài la ó xua tay

Tôi xa lạ ngắm xem từng khuôn mặt

Chợt hiểu rồi tôi nhảy múa lăn quay

 

Trò giải trí từng ấy năm hãm cương lại

Ði vòng vòng theo lịch sử xem

Khi đã giáp mặt mình gương cũng vỡ

Tôi vô cùng như bóng đêm.

 

Tập san VẤN ĐỀ số 13


 

RANH GIỚI

 

Vui riêng, cười lẻ, khóc thầm

đời sao sống vậy hồi âm cõi nào

vô ra nhạt bóng lao đao

co thân thủ thế trông vào những đâu

 

nhện buồn chỉ đó canh thâu

lưới chăng hồn dựng mắt sầu nhặt thưa

tới lui chân lạc tay thừa

mẹ cha cũng vậy nên chưa hiểu giùm

 

xuống lên trời tận đất cùng

anh em ngày một muôn trùng cách xa

máu hồng mạch sẻ lần qua

bàn chân vỉa phố một ta kẻ chờ

 

dây dưa chắp nẻo ơ thờ

ngọn đèn chứng giám cũng mờ bóng quen

sống không tiếng động thân hèn

lại qua cũng vậy chi bằng thu thân

 

đi, về bóng lạ bàn chân

dòng sông nghiệp dĩ tiếp dần biển khơi

quanh co nghĩ rộng đất trời

cái tôi hiện hữu một thời vong nô

 

khép dần cánh cửa hư vô

thân chưa nhập thế cơ hồ cách xa

 

Thi tập Thắp Tình


 

NIỀM RIÊNG

 

Ngắm ta dị tướng kỳ hình

Ngay thân thất lạc cong mình bơ vơ

Trăm năm xê dịch hằng giờ

Tình thâm nhòa nhạt từng tờ lá bay

Ngoài tầm mắt thịt, vòng tay

Sáng ra phiến trán đã đầy dấu nhăn

Gương soi mặt nọ thường hằng

Ta trong ý kẻ đôi đằng loanh quanh

Máu nào trăm sợi phân ranh

Bóng chao tượng động hồn nhanh xác rù

Cuộc ta, một cõi biên khu

Thác thiêng ảo giác sống ngu đời đời

Khoanh tay chịu tiếng ngậm lời

Phàm thân linh thể đất trời hư không

 

 

KẺ LÃNG TỬ

 

Quán trưa ghế một ta ngồi

Ly bia cũng nhạt cảnh đời tiêu sơ

Vào ra quen mặt nghi ngờ

Vòng quay đã lặp đĩa mờ âm thanh

 

Buồn buồn thổi khói lên nhanh

Mờ hơi ẩm quán lạnh tanh hồn người

 

Ngoài trời vồi vội mưa rơi

Phố quen nhàn nhạt cảnh đời bay bay

Co ro hồn tỉnh chân say

Thân ta ướt át quên ngày nồng cơn

 

Nhớ em trăm sợi chờn vờn

Nhạc hâm nóng máu dập dờn da gai

 

Bia lưng. Ghế nóng. Mưa mài

Quanh ta cảnh tượng nhạt phai tình người

Ngồi đây trông thật thảnh thơi

Tủy xương dậm dật trăm lời nôn nao

 

Cảnh ta, kẻ lạ trông vào

Dài đuôi mắt liếc đủ xao dòng tình

 

 

NÓI VỚI CÔ BÉ NGỒI QUÁN

Tặng các bạn hội quán: Đán, Lân, Danh

 

Vào đây, ghế quạnh, khuya người

Quán như địa phủ, nhạc đời nhân gian

Quầy trơ, mắt bé ngỡ ngàng

Thuyền ai đổ bến, lòng nàng bâng khuâng

 

Hồn ta trải gió đầy sân

Tình ta, mây cũng mấy lần thu nao


Vào đây bàn nhẵn, câu chào

Quen như thân thể, lạ nào chén ly 

Đời nhau, khói thuốc quên đi

Bên tai cổ nhạc lầm lỳ canh tân


Trên kia dáng bé tần ngần

Lời yêu chậm nói, tình gần tay trao

 

Vào đây đèn đủ hanh hao

Bóng ai theo đến kẻ nào quay lui

Cúi đời trên chén ly, khuya

Mắt nhau một hướng, tình chia mấy trùng

 

Ngồi thầm, góc quán mông lung

Xa nghe lời kẻ, gần chùng dáng ai


Vào đây nhạc đĩa đầy vai

Vòng quay nhịp lặp, kim mài giọng quen 

Mòn hao sợi tóc trăm năm

Khuya, mưng máu chậm. Tình, bầm tim mau


Ngậm lòng, quán vắng, ơn nhau

Ly trơ ghế nóng, bé chau mắt nhìn

 

Vào đây như một đức tin

Khói tan đốm thuốc, đời vin tay nào

Miệng cười kín nụ lao đao

Tình chia nghĩa sớt, câu chào riêng ai

 

Trách gì ý lỡ, lời sai

Cho nhau góc quán đêm dài dung thân


Thôi em trả đó tình gần

Ta xin bóng chiếc, đời cần nhau, đâu? 

Vào đây, ghế quạnh, khuya nhàu

Tình như cổ tích đời sau kể thầm.

  

DẠM MẶT

 

Cõi chiều chuyến cuối, hư không

Hồn treo biển đợi trời hồng rán xa

Nhá nhem một cuộc đời ta

Chân như phách thể gian tà tấm thân

 

Trở về giáp mặt, phân vân

Trăm năm nháp bản một lần hắt hơi

Trăm năm, ngày dậm chân đời

Hoãn trì kiếp kẻ đầy vơi tình người

 

Soi ta, kéo xếch môi cười

Gương bày mặt nạc buồn phơi cõi hồn

Ngậm lòng một cuộc, bôn chôn

Sầu ta kín mái hiên mòn chân mưa

 

Mịt mù cảnh sắc sau xưa

Cứng thân tượng gỗ chờ, chưa nhập thần

Sống mài nhẵn cuộc ly thân

Xác ngay bóng ngã thể đần hồn thiêng

 

Cõi ta kẻ dữ người hiền

Nhân gian dạm mặt oan khiên một đời

 

 

KẺ ĐÀO NGŨ

 

Buổi sáng soi gương và đội mũ

Lòng đã hồ nghi khuôn mặt quen

Dấu vết riêng nào trên nhân dạng

Đã hằng hằng không tuổi tên

 

Chân bước ra đường luôn chạm mặt

Những bàng hoàng trên nhan diện ai

Sống nửa đời người chưa dám chắc

Chân dung ta trung thực bao phần

 

Nên nhiều lúc tâm thần chấn động

Một kẻ nào ẩn dạng, âm mưu

Hắn tà giáo hay giòng chính thống

Mặt đầm đầm đường nét hư vô

 

Những dội đập ngày đêm bấn loạn

Trán phẳng phiu dậy sóng muộn phiền

Thân chống bộ xương ròn hữu hạn

Hồn mang ảo giác kẻ tham thiền

 

Ngực sống đã mơ hồ nhịp đập

Tim trong tay kẻ lạ âm thầm

Cõi nào phân chia miền tranh chấp

Thân vô cùng ràn rụa mối thương tâm

 

Ta bắt gặp ngoài ta hình bóng

Những đường quen nét thuộc nghi ngờ

Kẻ đào ngũ lầm lì, ngập ngọng

Nhàn nhạt trong cơ thể hồ đồ

 

Kẻ đào ngũ, chính ta trong hắn

Ngực cơ hồ đập nhịp ai xa

 

Tuần báo KHỞI HÀNH số 61