Có một Ông Già Noel như thế, mang họ
Nguyễn trên đất nước Hoa Kỳ này. Không rõ tôi gọi như thế có bị xem là sai phạm
luật đạo gì không, vì tôi không phải tín đồ Công Giáo, nên những so sánh văn
chương có thể không thích nghi với luật đạo. Nhưng, nếu gọi Ông Già Noel là
người mang những món quà yêu thương tới cho những người tội nghiệp trên trần
gian này, thì ông cụ họ Nguyễn đó còn mệt nhọc hơn nữa, vì trong hơn hai thập
niên, ngày nào cũng là ngày để ông tặng quà yêu thương, nghĩa là, ngày nào ông
cũng thấy là ngày Lễ Giáng Sinh và ông hóa thân ra thành 365 Ông Già Noel để
bận rộn trọn năm (Đúng ra, nên trừ các ngày cuối tuần mới chính xác, nhưng như
thế là chẳng văn chương gì cả). Điểm khác với những Ông Già Noel truyền thống,
Ông Già Noel họ Nguyễn không mang túi quà, mà là mang một khối kiến thức pháp
lý: ông hành nghề luật sư, và ông vào các nhà tù để cứu người, để an ủi, để
chữa lành những vết thương hình sự hay tâm lý, cả oan hay ưng.
Qua những cơ duyên may mắn, tôi được quen biết, thân thiện và hỗ trợ một số
việc cho Ông Già Noel họ Nguyễn này từ rất lâu, đầu tháng 12 năm 2005, tức là
mười tám năm. Tức là gần 2 thập niên. Tôi vẫn thắc mắc tại sao lại quen Ông Già
Noel họ Nguyễn này vào đầu tháng 12 dương lịch? Có phải là để đăng một bài viết
của Ông Già Noel họ Nguyễn tặng cho cộng đồng tiếng Việt của mình đọc trong mùa
Lễ Giáng Sinh. Thời đó, tháng 12 là tháng bận kinh khủng đối với nghề báo. Vừa
lo bài cho báo mùa Lễ Giáng Sinh, lo cho báo Tết dương lịch, nhưng kinh hoàng
nhất là góp sức cho Giai Phẩm Xuân Việt Báo sẽ trình làng mỗi năm vào đầu tháng
2 dương lịch năm sau. Hóa ra, một Ông Già Noel rất bận rộn từ xứ tuyết Oklahoma
(Úi giời ôi, tôi lão hóa rồi, tôi lại viết sai chính tả thành ra: Oaklahoma.
May mà trí nhớ còn chút đỉnh, nên đã kiểm chứng lại cho đúng chính tả): Ông Già
Noel này đã đem những câu chuyện rất tình người kể lại cho đồng bào mình nghe
trên trang Việt Báo.
ĐỌC TIẾP...
Ông Già Noel họ Nguyễn này đã có 32
năm thụ phong chức Thầy Phó Tế để làm việc mục vụ cho Giáo Hội Công Giáo (tính
tới khi về hưu, nhưng chức Thầy Phó Tế là trọn đời), và có 21 năm trong nghề
luật sư đã nhận nhiệm vụ chính thức cố vấn (và cả bào chữa khi cần thiết) cho
các tù nhân trong hệ thống nhà tù Oklahoma, bất kể tù nhân gốc Việt, gốc Hàn,
gốc Mễ, da trắng, da nâu, và đủ thứ màu da, hễ ai kêu cứu thì Thầy Phó Tế này
bước tới, lắng nghe, rồi bày mưu tính kể để giúp nếu có thể, và đôi khi chỉ là
an ủi, giúp hàn gắn các nỗi đau. Người đời thường như tôi chỉ nghe tới hạnh
nguyện nặng nề như thế (một phần, gần như Kinh Địa Tạng của Phật Giáo) là đủ để
đứng lên, nghiêm chào thán phục.
Trong tuần vừa qua, Ông Già Noel này
tới thăm lại Quận Cam, ở tuổi 84 dĩ nhiên lẽ ra là sức khỏe khá yếu, nhưng theo
lời Thầy Phó Tế Nguyễn Mạnh San nói, rằng nhờ ơn Chúa nên sức khỏe còn đi đứng
vững, suy nghĩ minh mẫn. Tôi nói, tìm đâu ra một ông cụ 84 tuổi đi đứng còn
khỏe mạnh thế này, vì trong cương vị nhà báo ba thập niên qua, tôi chứng kiến
nhiều bạn bè thân hữu, nhiều nhà văn, nhà thơ, nhà báo ra đi, có khi rất là
sớm. Trong cách xưng hô rất tình thân từ lâu, tôi gọi Ông Già Noel họ Nguyễn
này là “Thầy Phó Tế” hoặc ngắn gọi, là “Thầy San.”
Thầy San kể rằng tuy là đã về hưu từ
lâu, nhưng vị Giám mục địa phương, hệ thống nhà tù Oklahoma, hay các luật sư
khu vực vẫn liên lạc, đề nghị Thầy San giúp tư vấn cho một số vụ án. Trung bình
là mỗi tháng, Thầy San nhận nghiên cứu hồ sơ để giúp cố vấn cho khoảng 2 hay 3
vụ án. Trường hợp mới nhất là nữ tù nhân mà Thầy San gọi là chị Lê Vân, người
bị lãnh án 20 năm, mà là án oan theo chị kêu cứu và theo Thầy San nhận định.
Chị Lê Vân đã thọ án tù 11 năm rồi, hồ sơ kêu cứu lại đưa ra. Thầy San đề nghị
luật sư của chị (mà do chính Thầy tìm luật sư này giúp chị) khi chuyện xảy ra,
được người hàng xóm gửi đứa con vài năm tuổi giữ giùm khi họ đi đâu đó. Chị
không ngờ bé này đã bị thương tích rạn nứt sọ, vài giờ sau thì họ tới nhận con
về, và nói rằng họ khám phá ra đứa con bị thương nơi đầu và tố với cảnh sát
rằng chị làm té hay đánh đập bé. Ba mẹ bé không dám nói thật vì lẽ gì đó. Không
có ai là nhân chứng, nhưng trong nhà lúc đó chị có đứa con cỡ 11 tuổi đang chơi
game. Cảnh sát hỏi cậu bé có thấy mẹ (tức là chị Lê Vân) đánh hay làm té em bé
kia không? Cậu bé con chị Lê Vân nói là có thấy. Thế là oan, vì chính lời đứa
con kể.
Thầy Phó Tế San lúc đó mới cố vấn cho
luật sư là hãy lấy máy quay phim tới tận nhà chị, quay phim, đo khoảng cách từ
chỗ cậu bé chơi game, tới phòng và giường nơi em bé được người hàng xóm gửi chị
chăm sóc. Đó là trên lầu, nhưng phòng chơi game của cậu bé và phòng chăm sóc em
bé cách biệt nhau, không thể nhìn thấy bằng mắt được. Vậy mà khi đưa phim ra
tòa, Chánh án vẫn tin lời “cậu bé chứng kiến” hiện trường kia, và kết án chị 20
năm tù. Bây giờ, hồ sơ mở lại sau 11 năm, Thầy San đang suy tính để tranh cãi.
Thầy San kể rằng, lời luật sư kia nói rằng nếu theo lệ thường, luật sư kia sẽ
đòi luật sư phí là 30.000 đôla, nhưng vì tình thân với Thầy San và tin rằng chị
kia bị oan, lại nghèo, nên không đòi gì cả. Khi tôi viết những dòng chữ này, hồ
sơ kia chưa quyết định xong. Hóa ra, Ông Già Noel vẫn không có đủ quyền lực để
làm một số việc (mà Thầy San ưa gọi là, đó là Ý Chúa). Quyền lực các Ông Già
Noel có giới hạn, dĩ nhiên, vì nếu tặng quà được, thì hòa bình đã tới cho
Palestine và Ukraine rồi.
Thực tế là như thế. Thầy Phó Tế San
than thở, muốn là một chuyện, còn cuộc đời lại xảy ra thì là chuyện khác. Thầy
San kể về một trường hợp cho thấy lòng người phức tạp. Tại Hoa Kỳ (cụ thể, tại
Oklahoma, nơi Thầy San hành nghề luật sau khi học ra trường), người phụ nữ được
bảo vệ rất kỹ. Có anh chị kia ly hôn. Tòa phán rằng anh chồng phải cấp dưỡng
cho vợ con. Chỗ này phải ghi rõ, tiền cấp dưỡng con là “child support” sẽ ngưng
khi con tới tuổi thành niên. Thầy nói, tiền này là hợp lý, vì khi con vào đại
học thì tự bay nhảy được. Còn tiền cấp dưỡng vợ cũ gọi là tiền “alimony” sẽ
phải cấp suốt đời, cho tới khi người vợ cũ kết hôn (lấy chồng, có hôn thú) hoặc
là chết. Còn nếu cô vợ cũ chung sống với bồ, mà không làm hôn thú, thì tiền
“cấp dưỡng” vẫn bị trích ra cho cô vợ cũ hàng tháng. Một trường hợp, người
chồng cũ thấy bất mãn quá, thấy tiền lương của mình bị trích ra cho vợ cũ, mà
vợ cũ lại ngang nhiên đưa anh bạn tình về chung nhà, liền tự ý nghỉ việc. Anh
chồng làm nghề kỹ thuật, nên lương rất cao. Cô vợ kiện, vì chồng cũ nghỉ việc
thì tiền cấp dưỡng bị mất, thế là cảnh sát tóm cổ anh chồng cũ, tống giam. Thầy
Phó Tế San (vốn có tâm của Ông Già Noel, muốn mang quà yêu thương cho cả 2
người) tới thăm cô vợ cũ của anh tù nhân này. Thầy San hỏi cô vợ, tại sao bây
giờ đã sống chung với bạn trai (kể như chồng) mà sao không làm giấy tờ hôn thú
để anh chồng cũ (đang ở tù vì tự ý nghỉ việc, bị xem là trốn nợ tiền cấp dưỡng)
không bị ràng buộc.
Thầy San kể lại cho tôi nghe, mới hôm
kia, khi tôi chở Thầy từ khu Phước Lộc Thọ về Costa Mesa, nơi thầy khi về thăm
ở tạm nhà con trai: “Cô vợ kể với tôi rằng, Thầy Phó Tế ơi, tiền cấp dưỡng
[alimony] mỗi tháng con nhận từ tiền lương của ảnh là 5.000 đôla, thì con tha
hồ xài, sẽ suốt đời độc thân lãnh tiền thôi, khỏi đi làm hay bận tâm gì cả.”
Thế là Thầy San im lặng. Giỏ quà luật pháp của Ông Già Noel họ Nguyễn cũng bó
tay.
Hiện thời, Thầy San kể, rằng Thầy có
một project: một luật sư sẽ làm việc chung với Thầy, sẽ viết một cuốn sách để
ký tên chung mà Thầy (cả cương vị Phó Tế, cả cương vị luật sư) sẽ cung cấp sự
kiện cụ thể (người, bị can, tù năm nào, oan hay ưng, án nặng hay nhẹ…) và luật
sư Hoa Kỳ kia sẽ dựa theo luật viết với những tham khảo để đáp ứng nhu cầu độc
giả chuyên ngành pháp lý, xem như hy vọng trở thành một trong những cuốn sách
tham khảo cho sinh viên luật và chuyên gia luật, dưới ánh sáng chữa lành của hy
vọng và thiện tâm. Như thế, đó sẽ là tác phẩm mới và độc đáo của Thầy, hy vọng
sớm hoàn tất vì tuổi Thầy đã 84 rồi, chần chờ là mệt lắm.
Cũng nên nhắc rằng Thầy Phó Tế Nguyễn
Mạnh San đã in một tuyển tập bằng tiếng Việt, nhan đề Pháp Luật Hoa Kỳ Thực
Dụng. Sách chỉ tặng, không bán, và tái bản vài lần. Bản dịch tiếng Anh do dịch
giả Chu Tất Tiến thực hiện, cũng chỉ để tặng.
Cũng nên kể rằng, Thầy Phó Tế Nguyễn
Mạnh San không chỉ giúp chuyện pháp lý Okalhoma, đủ thứ chuyện trong các nhà
dòng cũng là bận tâm của Thầy. Mới hôm kia, Thầy Phó Tế San đã chuyển một email
tới tôi (người mà Thầy gọi là “ông Hải, một người con Phật hiền lành”) để kể
rằng đầu năm 2023 Thầy San có một “Quà tặng Xuân Năm Mới cho Nhà Dòng La San
Việt Nam.” Để độc giả hiểu tận tường, nhà dòng La San là của các nhà giáo dục,
khi trước 1975 thường gọi là “sư huynh” chứ không gọi là “linh mục” như dòng
khác.
Trong email nhan đề “Quà tặng Xuân Năm
Mới cho Nhà Dòng La San Việt Nam” đề ngày 13/1/2023, Thầy San gửi tới các nhà
hoạt động Công Giáo VN và đặc biệt các nhà giáo dục, như sau:
“Thưa quý vị thân hữu:
Tình cờ cùng trùng hợp với Thạc sĩ Lê
Ngọc Tiết viết sách tặng không bán, gửi qua email cho tôi dưới đây. Tôi cũng đã
viết sách tặng không bán dưới đây, để tặng cho các Sư Huynh Dòng La San Taberd
và tặng cho quý vị thân hữu; đồng thời nếu bất cứ ai muốn tìm hiểu về Pháp Luật
Hoa Kỳ Thực Dụng, thì xin quý vị cứ tùy nghi chuyển email đến cho họ đọc. Cuốn
sách này tôi đã cho in ra 4 ngàn cuốn Tuyển Tập #1 và Tuyển Tập #2. Tất cả
những câu chuyện trong 2 cuốn sách này, mục đích để dẫn chứng về các câu chuyện
vi phạm pháp luật đều là chuyện thật 100%. Qua hơn 32 năm liên tục, ngay sau
khi tôi ra trường tại Hoa Kỳ, Thiên Chúa đã ban ơn sủng đặc biệt cho tôi có cơ
hội được phục vụ trong Ngành Tư Pháp Hoa Kỳ tại Tòa Án Liên Bang thuộc tiểu
bang Oklahoma và hơn 21 năm liên tục, tôi tình nguyện phục vụ cho anh chị em tù
nhân là Tuyên Úy trong các trại tù, không phân biệt sắc tộc, tôn giáo và màu da
vào những ngày nghỉ cuối tuần. Đó là lý do tôi viết 2 cuốn sách này theo ý chỉ
của Thiên Chúa muốn tôi nên chia sẻ những kinh nghiệm của riêng tôi về pháp lý
và về những tệ đoan xã hội cho mọi người cùng biết. Chắc một số quý thân hữu
chỉ nghe biết tôi là cựu giáo sư dạy học trường Taberd đường Nguyễn Du Sài Gòn
từ năm 1970 đến tháng 4/1975, thời Frère Bề Trên Adrien Phạm Văn Hóa làm Hiệu
Trưởng và có 3 Frères đã qua đời: Adrien Phạm Văn Hóa, Bernard Bường Lê Văn Tâm
(sau này cũng là Phó Tế vĩnh viễn như tôi) và Algibert Nguyễn Văn Cách. Tất cả
3 Sư Huynh này đều là những bậc tiền bối của tôi trong ngành dạy học. Chúng tôi
đều gặp mặt nhau vài lần tại Hoa Kỳ và tại Pháp Quốc.
Tuyệt vời là Ông Già Noel họ Nguyễn,
đã tặng nhiều ngàn cuốn sách, không bán. Giỏ quà sau lưng hiển nhiên là gánh
rất nặng, không có xe nai nào chở nổi, phải có mây từ cõi trời giúp sức.
Sau đây là bản tóm lược tiểu sử Thầy
Phó Tế Nguyễn Mạnh San (viết năm 2011, do Nguyễn Đức Linh soạn).
Thầy Phó Tế Nguyễn Mạnh San:
– Sinh năm 1940 tại Bắc Việt , 1954
đất nước chia đôi, Thầy theo gia đinh từ bỏ Miền Bắc (Cộng sản) vào Miền Nam
(Quốc Gia), định cư tại Sài Gòn.
Trước năm 1975, Thầy San dạy học tại
các trường trung học Taberd, Thánh Mẫu và Đức Trí ở Sài gòn, – Làm Thông dịch
viên và Dịch thuật (Anh ngữ) cho Cơ quan Cố Vấn Viện Trợ Hoa Kỳ MACV. – Phụ tá
Trung Tâm Trưởng (Chief Quarterman) 18 kho Tồn Trữ Tiếp liệu Quân Lực Hoa Kỳ
tại Tân Thuận Đông – Nhà Bè, Sài Gòn, trước khi Trung Tâm này được di chuyển
đến căn cứ Long Bình, Biên Hòa.
Ngày biến cố 30-4-1975, Cộng sản xâm
chiếm Miền Nam. Thầy Sáu San di tản khỏi VN, cùng vợ con tới miền “đất Hứa”
Hiệp Chủng Quốc Hoa Kỳ.
– 4/1975. Cùng vợ con rời VN sang Hoa
Kỳ định cư liên tục tại Oklahoma city. Làm việc cho Cơ quan Thiện nguyện Công
giáo Hoa Kỳ (USCC), Oklahoma city, Oklahoma, đặc trách chương trình Tỵ nạn Á
Châu (Coordinator for USCC the Southeast Asia Refugees Program).
– 1980 rời USCC chuyển sang làm việc
tại Tòa án Liên Bang Hoa Kỳ tới nay, đảm trách nhiều chức vụ quan trọng:
– Phụ tá trưởng phòng Tố Tụng, đặc
trách Luật sư đoàn Liên Bang và Nhập Tịch (Attorney Admission &
Naturalization Deputy) tại Tòa án Liên Bang Hoa Kỳ (United States District
Court, Western District of Oklahoma).
– 18 tháng 9 năm 1998, tốt nghiệp khóa
huấn luyện Tuyên Úy Trại Tù do cơ quan đặc trách các Trại Tù Liên Bang (Bureau
of Federal Prison Chaplains) thuộc Bộ Tư Pháp Hoa Kỳ tổ chức tại Aurora,
Colorado.
– 10 tháng 8 năm 2001 tốt nghiệp khóa
đào tạo Tuyên Úy đặc trách Cải huấn (Correctional Chaplain) do Tổng Hội
“American Catholic Correctional Chaplains Association” tổ chức. – Được Hội đồng
Giám Mục Hoa Kỳ chính thức công nhận và cấp chứng chỉ Tốt nghiệp ngành Tuyên úy
các Trại Tù Liên Bang Hoa Kỳ.
– 6 tháng 1 năm 2003 đảm trách chính
thức “TUYÊN ÚY TRẠI TÙ” (Certified Prison Chaplain) được quyền thăm viếng tất
cả các Trại Tù Liên Bang trên toàn lãnh thổ Hoa Kỳ.
– 30 năm phục vụ Tòa án Liên Bang Hoa
Kỳ (US District Court of Western District of Oklahoma) liên tục là Phụ tá
Trưởng phòng Tố Tụng đặc trách Luật Sư Đoàn Liên bang HK và Nhập Tịch.(Attorney
Admission & Naturalization Deputy).
Hiện nay (năm 2011) vẫn giữ chức vụ
Phụ tá Trưởng phòng Tố Tụng (kiêm nhiệm chức vụ Tuyên úy Trại Tù tại Oklanoma
City County Jail.
– 31/3/1979 Thầy San là người VN đã có
gia đình đầu tiên trên toàn thế giới được Thụ phong Phó Tế Vĩnh viễn (Permanent
Deacon) qua sự đặt tay của Đức Tổng Giám Mục Charles Salatka tại Oklahoma City.
– 20/6/1988 được Đức Giáo Hoàng GIOAN
PHAOLÔ Đệ Nhị cho diện kiến và được đặc ân Phó Tế Lễ với Ngài tại Nguyện Đường
riêng bởi 2 lý do đặc biệt: Thầy SAN là người VN đã có gia đình đầu tiên trên
toàn thế giới, được thụ phong chức “PHÓ TẾ VĨNH VIỄN” (permanent deacon) nên
được Đức Giáo Hoàng ban cho đặc ân này.
Về phương diện Phục vụ:
– 11 năm tại Giáo xứ Đức Mẹ Hằng Cứu
Giúp, phụ tá Linh mục quản nhiệm Antôn Nguyễn Ngọc Bảo và cộng đoàn Công giáo
Việt Nam.
– 2 năm tại Giáo Xứ Corpus Christi
Roman Catholic Church (giáo xứ Mỹ da màu).
– 7 năm rưỡi (từ tháng 6/1996 tới
1/2003,) tại Giáo xứ Anré Dũng Lạc, phụ tá Linh mục chánh xứ Dominic Hoàng Mạnh
Hùng và toàn thể cộng đoàn dân Chúa thuộc giáo xứ trong những công tác “Tông Đồ
Mục Vụ”.
– 1-2003 đảm nhận trách nhiệm “TUYÊN
ÚY TRẠI TÙ” của Tổng Giáo phận theo lệnh của Đức Tổng Giám Mục Eusebius Joseph
Beltran, Tổng Gíáo phận Oklahoma city. Thầy SAN liên tục phục vụ cho Tổng Giáo
phận OKC.
– 1994 cho tới nay (2011), những ngày
cuối tuần,Thầy SAN lãnh nhiệm vụ ủy lạo tù nhân trong các Trại Tù tiểu bang
OKLAHOMA với sự trợ giúp của vị Thừa Tác Viên Trại Tù Nguyễn văn Cường (Prison
Minister) do Đức TGM bổ nhiệm
Tính cho tới tháng 3-2009, theo lời
ông Chánh Án Tòa án Liên Bang Hoa Kỳ nhân danh Tòa Án Liên Bang Hoa Kỳ, trong
buổi lễ vinh danh Thầy Sáu San Nguyễn, cho các thông tin như sau.
1/ – Hoàn tất thủ tục pháp lý cho 16
ngàn người, thuộc các sắc tộc trên thế giới, được tuyên thệ trở thành Công dân
Hoa Kỳ tại Tòa án Liên Bang Hoa Kỳ.
2/ – Phục vụ liên tục 30 năm trong
ngành tư pháp Hoa Kỳ tại Tòa Án.
Lúc đó, Ông Chánh Án trao tặng cho
Thầy SAN “Lá QUỐC KỲ MỸ” là một biểu tượng có ý nghĩa trang trọng và cao quý,
chỉ dành tặng cho những người dân có công với chính phủ, với đất nước Hoa Kỳ.
Sau này nếu có mệnh hệ thì gia đình được vinh dự phủ lá cờ này lên quan tài.
Các đóng góp của Thầy Phó Tế Nguyễn
Mạnh San đã giúp cộng đồng Việt hiểu thêm về pháp lý Hoa Kỳ.
Trong mùa Lễ Giáng Sinh, xin chúc Thầy
Phó Tế Nguyễn Mạnh San sức khỏe an lành, sẽ đem lại thêm niềm vui cho rất nhiều
người trong cõi này.
*